Interakcja może wystąpić też w zakresie wiązania się z receptorem (np. spironolakton-aldosteron) i w wiązaniu z innymi strukturami komórkowymi (np. z siateczką śródpłazmatyczną).

Wreszcie interakcja może dotyczyć wydalania leków. Główną drogą wydalania są nerki. Stosujemy np. hamowanie wydalania nerkowego penicyliny za pomocą probenecydu, aby zwiększyć stężenie penicyliny w osoczu. Wydalanie leków z moczem możemy też modyfikować alka- lizacją lub zakwaszaniem. Alkalizacja zwiększa wydalanie sulfonamidów i butapirazolu, natomiast zakwaszanie ułatwia wydalanie atropiny i amfetaminy.

Wszystkie te zależności pozwalają lekarzowi kierować leczeniem, ale równocześnie stwarzają jednak możliwości wystąpienia działań niepożądanych leków. Działania niepożądane mogą wynikać z interakcji dwóch lub więcej równocześnie stosowanych leków, ale również mogą wynikać ze składu diety lub używek, takich jak alkohol i tytoń. Oprócz powszechnie znanych szkodliwych efektów palenia tytoniu, jak zahamowanie ruchu migawkowego nabłonka dróg oddechowych, rakotwórczość, zwiększenie właściwości agregacyjnych płytek krwi, powstawania kar- boksyhemoglobiny i in., interesujący może być mało znany fakt indukcji enzymów mikrosomalnych w wątrobie pod wpływem dymu tytoniowego. Przedmiotem farmakologii klinicznej jest poznawanie tych wzajemnych relacji i oddziaływań, a zadaniem nauczyciela akademickiego jest przekazywanie wiedzy z tego zakresu studentom lekarze praktycy na ogół mają ograniczony zasób wiedzy z tej dziedziny. Wiele błędów oraz przykrych doświadczeii można by uniknąć, gdyby student przyswoił sobie przynajmniej podstawowe wiadomości z zakresu farmakolo-gii klinicznej. Do najważniejszych praktycznie mechanizmów interakcji leków należy interakcja w zakresie wiązania się z receptorem oraz interakcje, w wyniku których zostaje zmienione stężenie leku docierającego do receptora. Przykładem pierwszego typu interakcji może być blokada „pompy aminowej” przez trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, co interferuje z hipotensyjnym działaniem leków blokujących zakończenia adrenergiczne innym przykładem może być sumacja działania leków przeciwhistaminowych i alkoholu.