Jaka będzie odpowiedź (reakcja) na lek będzie zależeć nie tylko od dawki, ale i od jego postaci oraz sposobu podania, od genetycznego podłoża i wreszcie od zmian, jakie zaszły w ciągu dotychczasowego życia ochotnika. Wszystko to będzie decydować o tym, jakie będą losy leku w organizmie (wchłanianie, transport, dystrybucja w tkankach, biotran- sformacja i wydalanie) oraz kiedy i jak ujawni się działanie leku na organizm. Ostatecznie, nie podana ilość leku tylko stężenie, jakie przy dynamicznym współdziałaniu wymienionych czynników osiągnie dany lek we krwi, a następnie stężenie, w jakim dotrze do docelowego narządu, a wreszcie aktywność, z jaką będzie mógł połączyć się z receptorem efektora i stan tego efektora są elementami decydującymi o reakcji, a zatem i o właściwej dawce leku. Mówiąc „właściwej”, należy rozumieć właściwej dla danego osobnika. Ponieważ arbitralne wyznaczenie dawki na kg masy ciała i wyliczanie stąd dawki jednorazowej nie uwzględnia losu leku w organizmie, który decyduje o jego farmakokinetyce, należałoby w celu wyznaczenia optymalnej dawki jednorazowej preferować określanie stężenia we krwi, które już jest znacznie bliższe uzyskiwanego efektu.

Kierowanie się stężeniem we krwi jest jednak znacznie trudniejsze niż obliczanie jednorazowej dawki z masy ciała chorego. Aby określić stężenie leku, trzeba choremu kilkakrotnie pobierać krew. W celu oznaczenia w osoczu niekiedy bardzo małych ilości substancji czynnej potrzeba niezwykle czułych przyrządów, jak spektrofluorymetry lub chromatografy czy spektrometry masowe, lub też czułe liczniki promieniowania dla preparatów znakowanych izotopami. Aparaty takie nie wchodzą na ogół w skład wyposażenia analitycznych pracowni klinicznych, a cóż dopiero mówić o pracowniach szpitalnych lub lecznictwa otwartego. Trudno zatem w chwili obecnej przewidywać generalną zmianę zasady posługiwania się lekami. Właściwie wyposażone pracownie farmakologii klinicznej są jednak konieczne, aby sprawdzać i ustalać właściwości far- makokinetyczne wszystkich nowych leków, a w wielu wypadkach również leków już znanych,, lecz nie przebadanych farmakokinetycznie, i według tych kryteriów opracować wskazówki posługiwania się nimi. Dane o biologicznej dostępności i o efekcie biologicznym leku, stanowiące' średnią zwykle z kilku ochotników są następną wytyczną dawkowania leku u chorych, przy czym zdajemy sobie sprawę, że duża zmienność osobnicza i określone stany chorobowe mogą wymagać odstępstwa od dawek standardowych. Tylko w ten sposób można uwzględnić indywidualne różnice w oddziaływaniu leków na chorych.