Swoiste przeciwciała, stanowiące immunoglobuliny klasy G, A, M, D i E, wiążące się z antygenem, powodują jego rozpuszczenie (krwinki czerwone), aglutynację (bakterie) lub denaturację (wirusy). Do neutralizacji antygenu nie zawsze wystarcza połączenie się jego z przeciwciałem, ale konieczny jest niekiedy również udział czynników dodatkowych (np. dopełniacz).

W lecznictwie znane są 2 sposoby postępowania – hamowanie niepożądanych odczynów odpornościowych, lub też ich pobudzanie w przypadku upośledzenia odporności organizmu na zakażenia. Pewnym uproszczeniem jest pogląd, że leki immunostymulujące wyłącznie pobudzają komórki kompetentne, natomiast leki immunosupresyjne je tłumią. W reakcjach odpornościowych bowiem, oprócz podstawowych komórek limfatycznych, bierze udział dodatkowy układ komórek pomocniczych {„Helper”) i supresorowych („suppressor”). Farmakologiczne wyłączenie komórek supresorowych pobudza odczyny odpornościowe podobny efekt wywiera pobudzenie komórek pomocniczych za pomocą określonych leków. Z tego powodu obserwuje się niekiedy paradoksalne efekty leków immunotropowych — cyklofosfamid może np. powodować zwiększenie stężenia immunoglobulin klasy E.