
Siarczan barowy jest jednym z najstarszych i w dalszym ciągu powszechnie używanym środkiem cieniującym. Jest to biały, nierozpuszczalny w wodzie proszek pozbawiony smaku i zapachu. Stosuje się go w postaci zawiesiny do rentgenodiagnostyki przewodu pokarmowego, w jednorazowej ilości do 200 g. Często dla poprawienia smaku przy doustnym stosowaniu dodawane są do siarczanu barowego różne związki (cukier, kakao, olejki eteryczne), które ponadto zwiększają trwałość zawiesiny.
Siarczan barowy jako związek nierozpuszczalny w wodzie (rozpuszczeniu ulega jedynie 3 mg/l), nie wchłania się z przewodu pokarmowego i jest całkowicie pozbawiony działania toksycznego. Inne sole baru (chlorek, siarczek, węglan, z którego w żołądku powstaje chlorek) są w wodzie rozpuszczalne, wchłaniają się z przewodu pokarmowego i mogą powodować ciężkie zatrucia. Jony barowe są bowiem, w odróżnieniu od pozostałych wapniowców, bardzo toksyczne. Powodują one skurcze mięśni gładkich, mięśni szkieletowych oraz mięśnia sercowego. Kilka gramów rozpuszczalnych w wodzie soli baru może spowodować śmiertelne zatrucie. W leczeniu zatrucia, poza środkami działającymi objawowo, stosuje się siarczan sodowy lub siarczan magnezowy, które z jonami barowymi tworzą nierozpuszczalne siarczany. Innym stosunkowo rzadkim powikłaniem występującym przy stosowaniu siarczanu barowego jest wprowadzenie środka cieniującego do oskrzeli lub do jamy otrzewnej w przypadkach perforacji żołądka lub jelit. Dochodzi wówczas do otorbienia środka cieniującego, ale może też powstać konieczność interwencji chi-rurgicznej.
Warto również wspomnieć, że użycie siarczanu barowego w diagnostyce chorób przewodu pokarmowego powoduje często długie zaleganie tego związku w fałdach błony śluzowej. Z tego względu należy tak planować badania, aby najpierw wykonać badania angiograficzne, cholecystografię lub urografię (stosowane środki cieniujące wydalają się szybko), a dopiero potem badania z użyciem siarczanu barowego. Barium sulfuricum pro usu interno (pro roentgeno) – zawiesina zawierająca w jednym opakowaniu 200 g.