Współczesna medycyna zawdzięcza swoje osiągnięcia i dynamiczny rozwój nie tylko systematycznie wprowadzanym nowym metodom leczniczym oraz nowym lekom, ale również w tym samym stopniu nowym i coraz doskonalszym metodom diagnostycznym. Pozwalają one na ustalenie właściwego rozpoznania, a więc zastosowania odpowiedniego i skutecznego leczenia. Współczesne metody diagnostyczne obejmują badania wykonywane poza organizmem (wszechstronne analizy laboratoryjne) oraz badania, w których środek diagnostyczny podany do odpowiednich narządów czy tkanek pozwala na rozpoznanie istniejących zmian pato-logicznych. Oczywiście środki te nie zawsze są dla organizmu obojętne i mogą powodować wystąpienie wielu objawów toksycznych. Fakt ten należy rozważyć przed każdorazowym zleceniem wykonania dodatkowych badań diagnostycznych. Również pewne niebezpieczeństwo dla zdrowia, a nawet życia, występuje przy pobieraniu odpowiedniego materiału do badań laboratoryjnych. Nie można bowiem zapominać o tym, że wszystkie badania diagnostyczne wykonywane są z reguły u ludzi chorych, u których w porównaniu ze zdrowymi reakcje obronne mogą przebiegać w sposób odmienny.

DIAGNOSTYCZNE ZASTOSOWANIE PROMIENIOWANIA RENTGENOWSKIEGO. Wkrótce po odkryciu przez Roentgena promieni X i stwierdzeniu różnic w ich przenikaniu przez tkanki miękkie i kości, zwrócono uwagę na możliwość zastosowania tych promieni w diagnostyce. W tym też czasie rozpoczęto poszukiwania oraz przeprowadzono pierwsze próby stosowania różnych środków cieniujących, tj. środków, przez które promienie Roentgena bądź nie przenikają, bądź też przenikają w ograniczonym stopniu.

Ogólnie jako środki cieniujące mogą być użyte związki chemiczne zawierające pierwiastki, których liczba atomowa jest większa od 35, a mniejsza od 56. Pierwiastki o liczbie atomowej mniejszej od 35 są za słabym środkiem cieniującym, a pierwiastki o liczbie atomowej większej od 56 są zbyt toksyczne. Przyjmuje się również, że właściwości środka cieniującego mają pierwiastki o masie atomowej większej od 40. Wszyst- kie aktualnie stosowane środki cieniujące z wyjątkiem siarczanu barowego są organicznymi związkami jodu. Biorąc pod uwagę technikę wykonania zabiegu promienie Roentgena mogą być użyte w diagnostyce trzema technikami: