Są to szczepionki zawierające zabite lub żywe, ale osłabione (atenuowa- ne) drobnoustroje pozbawione właściwości chorobotwórczych, pobudzającej stan czynnej, wzmożonej, swoistej odporności. Znane są szczepionki bakteryjne, riketsjowe i wirusowe, zawierające komórki, produkty ich rozpadu lub produkty ich przemiany materii. Bardzo często do szczepionek dodawane są adiuwanty, wzmacniające odpowiedź immunologiczną. Odgrywają one przede wszystkim rolę profilaktyczną wzmożona odporność, w zależności od rodzaju szczepionki i sposobu jej zastosowania, utrzymuje się od kilku miesięcy do kilku lat.

Odporność czynna nie występuje natychmiast, ale pojawia się i narasta w ciągu tygodni. Zazwyczaj oprócz szczepienia podstawowego powtarza się szczepienia podtrzymujące.